Kwasowa Grota 
Zaczynamy naszą listę od zmian w Kwasowej Grocie. A w tym roku było ich całkiem sporo. Pobiliśmy rekord pod względem ilości nowych działów! Zaczęliśmy od komnat Might & Magic X, które co prawda debiutowały w zeszłym roku, lecz to w tym zostały faktycznie rozbudowane. Potem były kolejno komnaty o Might & Magic I, Heroes Kingdoms, Heroes I, Raiders, Heroes VII (choć z oczywistych powodów to dopiero początek), Crusaders i Forge. To razem 8 działów tematycznych! I to nie licząc nawet znaczących aktualizacji już istniejących, np. Duel of Champions lub Horn of the Abyss. Poza tym poprowadziliśmy również ważne wydarzenia społecznościowe jak konkurs Might & Magic X, rozdawanie kodów do Heroes Online i Kwasowy 
Turniej Duel of Champions, zaś osobiście miałem przyjemność poprowadzić prezentację zapowiedzi Heroes VII na tegorocznym Konwencie fanów HoMM i fantasy, organizowanym przez Jaskinię Behemota. Napisaliśmy dla Was także ponad 130 niusów, pozostając prawdopodobnie najlepszym źródłem bieżących informacji w polskim M&M-necie. To był bardzo udany rok, za który przede wszystkim dziękuję naszym Starożytnym. W tym roku chciałbym szczególnie wyróżnić Dark Dragona, który jest głównym autorem aż trzech z wymienionych nowych komnat, acz jego praca jest widoczna na znacznie szerszym obszarze.
VCMI to zdecydowanie najdłużej rozwijany z aktywnych projektów fanowskich. W tym roku doczekał się trzech kolejnych wersji (0.95, 0.96, 0.97) wprowadzających m.in. port na androida, obsługę kampanii i generator map losowych. Ciągle nie jest to pełna funkcjonalność Heroes III, ale jeśli tempo wydawania kolejnych wersji się utrzyma, to być może w 2015r. zobaczymy wyczekiwaną wersję 1.0. Jednakże twórcy modów często nie czekają, a rozwijają cały czas wiele projektów do VCMI. Wspomnieć tu można m.in. o Polskim Projekcie Forge i Dodatkowych Ulepszeniach Stworzeń.
Mody powstają także do Heroes V, pokazując, że ta gra również jest w pamięci wielu fanów ciągle żywa. W Grocie wspomnieliśmy w tym roku o dwóch prawdopodobnie najbardziej obiecujących. Pierwszym jest "Chaos Theory", mający wprowadzić gruntowne i kompleksowe zmiany do większości frakcji w grze. Drugim zaś jest jest trzecia i finalna część "Księgi Czarodzieja", której wersję beta... możecie przetestować już dzisiaj! Księga Czarodzieja jest jednym z najbardziej rozbudowanych fanowskich projektów do Heroes V, które doczekały się premiery.
Mimo, że projekt fanowskiego dodatku do Heroes III "Horn of the Abyss", słynącego z wprowadzenia do gry pirackiego miasta, znany jest już od dawna, to w tym roku zasługuje na wyróżnienie ze względu na rozgłos, jaki zyskała styczniowa wersja 1.3. Została bowiem wydana wreszcie w języku angielskim, co sprawiło, że przykuła uwagę całego świata. Informacje o HotA trafiły nawet na "mainstreamowe" polskie portale, które z kolei często odsyłały do nas ;). Od tego czasu HotA doczekała się spatchowania do wersji 1.3.3 i jest cały czas rozwijana.
Do tegorocznego zestawienia gra ta trafia właściwie jedynie z historycznego punktu widzenia. Heroes Kingdoms jest bowiem pierwszą oficjalną grą M&M, która została "zamknięta" (nie licząc gier, które nigdy nie doczekały się jakiejkolwiek premiery). Zamknięcie serwerów przeszło praktycznie bez echa i mimo, iż w ostatnim dniu w grze było ciągle wielu aktywnych graczy, to jednak nikt kondolencji nie składał. Heroes Kingdoms przeszło do historii jako niezbyt dobra produkcja. O ile początki były ciekawe, tak później gra stawała się nudna i niesprawiedliwa, bazując na modelu "pay to win". A szkoda, bo sama mechanika jak na grę przeglądarkową była nawet ciekawą wariacją Herosów.
Choć gra Duel of Champions wydaje się mieć okres swej świetności już za sobą, to jednak w tym roku - aż do jego końca - twórcy z pracami nad nią nie zwolnili praktycznie wcale. Dzięki temu DoC doczekało się aż trzech nowych rozszerzeń o tytułach: Serce Koszmarów, Zguba Gryfa oraz Grzechy Zdrady. Łącznie wprowadzono aż trzysta(!) nowych kart, nowe kampanie, nowe mechaniki rozgrywki oraz opracowano nowy "zestaw bazowy", który podzielił rozgrywkę na dwa warianty - open i standard. W tej chwili jednak dalszy rozwój DoC stanął pod znakiem zapytania, gdyż przeszedł on w ręce firmy BlueByte. Nowi twórcy jeszcze nie ogłosili żadnych planów. Czekamy na nie w nowym roku.
Heroes Online w czterech słowach: genialny start, kiepski rozwój. Heroes Online - mimo iż oficjalnie ciągle w wersji beta - jest jedynym tytułem Heroes wydanym w tym roku. Gra posiada fantastyczną, jak na "darmową" grę przeglądarkową, oprawę graficzną, a stylem rozgrywki przypomina najlepsze części serii. Co interesujące - przeznaczona jest głównie dla pojedynczego gracza. Na początku fazy testowej gra dostarczała wiele satysfakcji i była przyjemna również w rozgrywce "darmowej", czyli bez używania płatnych pieczęci bohatera, a płatne elementy gry pozostawiono głównie jako dodatkowe ułatwienia i urozmaicenia. Potem jednak niestety wprowadzono wiele ograniczeń dotyczących głównie wielkości armii i ilości gromadzonych zasobów, podniesiono ceny, wydłużono czasy budowania budynków, czy rekrutowania stworzeń, zlikwidowano kopalnie... czyli, krótko: znacznie utrudniono i sztucznie wydłużono rozgrywkę. A wszystko oczywiście da się odblokować za pieczęcie bohatera. To spowodowało lawinę krytyki na oficjalnym forum gry i zniechęcenie wielu dotychczasowych graczy. Szkoda. 
Heroes III. Nie wszyscy zgadzają się, czy to na pewno najlepsza część Heroes, ale wszyscy muszą przyznać, że ta gra wśród fanów serii obrosła największym "kultem". Po 15 latach jest ciągle żywa, czego dowodem są ciągle tworzone projekty fanowskie i rozgrywane turnieje (chociażby te organizowane przez naszego Sojusznika - Jaskinię Behemota). Dostrzegli to również twórcy z Ubisoftu, którzy zapowiedzieli niedawno wydanie Heroes III w wersji "HD", czyli z niemal całkowicie odnowioną grafiką, przystosowaną do współczesnych wysokich rozdzielczości. Obawy budzi jedynie fakt, że wersja ta będzie jedynie "podstawową" (Restoration of Erathia), a więc m.in. bez generatora map losowych i frakcji Wrót Żywiołów. Tak, czy inaczej zapowiedź ta zyskała w tym roku bardzo wiele uwagi. Mam wrażenie, że po 29 stycznia produktywność polskich pracowników, studentów i uczniów może się znacząco zmniejszyć ;).
Zapowiedź Heroes VII była dla wielu nie lada zaskoczeniem w tym roku. Ledwie 12 miesięcy po wydaniu Heroes VI Shades of Darkness i zakończeniu wsparcia tej gry, Ubisoft zapowiedział następną część sagi. Tym razem twórcy postanowili oddać część władzy w ręce fanów i po raz pierwszy w historii to oni mogli wybrać dwie z sześciu frakcji gry. Nasz wybór padł na Sylvan i Loch, czyli Elfy2 ;). W głosowaniach zdecydowaliśmy także o składzie armii tych frakcji, jak i o generalnym wyglądzie ich miast, a przy okazji - o zawartości edycji kolekcjonerskiej. Heroes VII ma pod względem rozgrywki powrócić do najbardziej znanych i cenionych elementów z Heroes III i V, cofając wiele zmian z szóstej części. Zapowiedź tej gry, głosowania i kolejne informacje przykuły zdecydowanie najwięcej uwagi graczy w mijającym roku.
Might & Magic X nie jest najlepszą grą marki M&M. Nie jest też najpopularniejszą grą tego roku. Nie zyskała też najwięcej rozgłosu. Ale zrobiła coś, czego nie dokonała żadna inna produkcja Ubisoftu. Oddała hołd 27-letniej historii gier Might & Magic. Samo powstanie MMX w dzisiejszych czasach może być rozumiane jako ukłon w stronę fanów. Wszak RPG-i dla pojedynczego gracza, a zwłaszcza te old-schoolowe to dziś rynek niszowy i niepewny. Mimo to autorzy stworzyli grę, która wzięła wiele najlepszych elementów M&M, aby gracze mogli raz jeszcze przeżyć prawdziwą przygodę Mocy i Magii. Fani całej sagi zaś otrzymali multum nawiązań i smaczków fabularnych odnośnie poprzednich części, które bardzo dobrze przypominały o dziedzictwie serii. Pojawiły się nawet zakamuflowane odniesienia do uniwersum Starożytnych i ich technologii. Sama rozgrywka była dobrze zrobiona, nawet jeśli w niektórych aspektach wybrakowana. Jedynym obiektywnie niedobrym aspektem MMX było zbyt wczesne opuszczenie gry przez wydawcę i twórców, ledwie 5 miesięcy po wydaniu. 
Zabrakło dalszych DLC, czy też modów, które miały być ważną częścią dalszego "życia" gry (a które nie powstały głównie ze względu na porażkę związaną z wymogiem posiadania pełnej wersji silnika, którego cena jest kosmiczna).MMX więc szybko rozbłysła jako gwiazda mijającego roku i jako jedyna wydana "pełnowymiarowa" gra Mocy i Magii, aby po wielu "mrugnięciach" do fanów oraz dodatkowej energii jedynego DLC pt. "Sokół i Jednorożec", równie szybko zgasnąć, ustępując miejsca następnym grom. Jednakże samo jej znaczenie jest na tyle duże, że trafia na szczyt tegorocznego zestawienia.
Przyszły rok, według pierwotnych zapowiedzi, przede wszystkim ma przynieść nam Heroes VII - kontynuację legendarnej serii i bez wątpienia to w tę stronę patrzy najwięcej fanów. Jednakże niemal równym zaintereowaniem cieszy się wersja Heroes III HD, która można doprowadzić do prawdziwego renesansu tej gry, a premiera wszak już za miesiąc! Oczekiwania uprzyjemnić nam mogą rozgrywki w Heroes Online i Duel of Champions, które prawdopodobnie będą dalej rozwijane. Z fanowskich projektów zaś możemy się najpewniej spodziewać kolejnych wersji Horn of the Abyss i VCMI. Nie spodziewałbym się za to zapowiedzi kolejnych nowych gier. Ten rok będzie raczej rokiem realizacji i rozwoju. Aczkolwiek niespodzianki się również zdarzają :).
Wszystkiego dobrego w nowym roku!
